آموزش گام به گام اديوس قسمت چهارم

مقدمه
بدون ترديد يکي از بخش‌هاي مهم و تاثيرگذار در برنامه‌هاي تدوين، بخش افکت‌ها و ترانزيشن‌هاي آن است. تدوينگران معمولا اهميت ويژه‌اي به افکت‌ها و ترانزيشن‌هاي برنامه مي‌دهند و ترجيح مي‌دهند از برنامه‌هايي استفاده کنند که شامل طيف گسترده‌تري از افکت‌هاي ويديويي باشند اين مورد حتي براي آن دسته از تدوينگران که مسلط به برنامه‌هاي Compositing مي‌باشند نيز مهم است به دليل اينکه اجراي يک پروژه در برنامه‌هاي متعدد، زمانبر و پردردسر است و نباز به مهارت بالا دارد.
افکت‌هاي Edius گرچه در مقايسه با پريمير کم تعدادتر مي‌باشند ولي بسيار قدرتمند و کارآمد هستند و بطور تحسين برانگيزي از قابليت‌هاي Real time ، کليدفريم پذيري و ترکيب سازي برنامه پشتيباني مي‌کنند.
در اين آموزش، پالت Effect در Edius مي‌باشد. از آنجا که افکت‌ها در تدوين ديجيتال اهميت ويژه‌اي دارند روش‌هاي متعدد استفاده از آنها را همراه با انجام چند تمرين شرح خواهيم داد.

پالت Effect
تمام افکت‌هاي ويديويي و صوتي برنامه Edius در پالت Effect قرار دارند. اين پالت از هفت پوشه تشکيل شده است.
پوشه System Presets که اولين پوشه پالت افکت مي‌باشد شامل جلوه‌هاي ويديويي و صوتي آماده شده برنامه Edius مي‌باشد اين filterها که با حروف S در گوشه سمت راست هر آيکون مشخص مي‌شوند معمولا جز جلوه‌هاي پر کاربرد محسوب مي‌شوند مانند Sepia که جلوه رنگي فيلم ‌Sin City را در تصوير ايجاد مي‌نمايد . امکان حذف filterهاي اين پوشه وجود ندارد ولي مي‌توان تنظيمات آن را تغيير داد.

پوشه بعدي Video Filter و Audio Filter است که شامل افکت‌هاي ويديويي و صوتي هستند. اين filterها قابل تنظيم و ذخيره‌سازي در اشکال مختلف‌اند. حتي مي‌توان چند filter مختلف را با يکديگر ترکيب نمود و افکت نهايي را به نام يک filter جديد ذخيره نمود.

نحوه استفاده از Filter
هر کليپي که به تراک VA در پنجره Timeline افزوده مي‌شود شامل سه بخش Audio ،Video وMix مي‌باشد . بخش تصوير با رنگ زرد، بخش صدا با رنگ سبز و بخش ميکس و شفافيت با رنگ خاکستري در کليپ مشخص مي‌شود.

وقتي يک filter تصويري يا صوتي يا کليد شفافيت به کليپ افزوده مي‌شود، نرم‌افزار به طور خودکار بخش مناسب آن filter را انتخاب مي‌کند و filter را به آن بخش اعمال مي‌کند. بخش انتخاب شده معمولا با يک نوار آبي رنگ در بالاي کليپ مشخص مي‌شود. بطور مثال filter Blur که براي ايجاد تيرگي در تصوير مي‌باشد به بخش Video اعمال مي‌شود و نواري آبي رنگ را در بخش زرد رنگ کليپ (Video) در پنجره Timeline ايجاد مي‌کند. يا filter Delay که براي انعکاس و تکرار صدا مي‌باشد به بخش Audio که با رنگ سبز در کليپ متمايز شده است اعمال مي‌شود.
وقتي يک filter به کليپ اضافه مي‌شود بطور خودکار دسترسي به تنظيمات پارامترهاي آن به پالت Information منتقل مي‌شود. پالت Information از دو بخش تشکيل شده است.
بخش بالايي که نشان دهنده اطلاعاتي در ارتباط با کليپ مي‌باشد و بخش پاييني که افکت‌هاي اعمال شده به کليپ‌ها را با نام اصلي نشان مي‌دهد و دسترسي به پنجره تنظيمات آنها را ميسر مي‌سازد.
براي تغيير پارامترهاي يک افکت بايد دو بار بر روي نام آن در پالت Information کليک کنيد  يا از آيکون Settings در پالت Information استفاده کنيد.


برخي از filterها داراي تنظيمات اوليه هستند و به محض اعمال به کليپ، اثرات خود را نشان مي‌دهند(مانند filter Emboss ). برخي ديگر نيز فاقد تنظيمات اوليه هستند و براي ايجاد تغييرات حتما بايد پارامترهاي آن را تنظيم کرد. اشکالي که در Edius وجود دارد اين است که براي مشاهده يک filter در پالت Information حتما fdhn بر روي بخش مرتبط با آن filter در کليپ در پنجره Timeline کليک کنيد يعني براي مشاهده filter هاي تصويري در پالت Information حتما بايد بخش زرد رنگ Video را در کليپ با يک بار کليک انتخاب کنيد يا براي مشاهده filter هاي صدا، بايد بخش Audio را در کليپ انتخاب کنيد. متاسفانه اين ايراد ساده در تمام نسخه‌هاي Edius تکرار شده است در حاليکه در پريمير اين مساله به خوبي حل شده است و مي‌توانيد با يکبار کليک بر روي کليپ، کليه افکت‌هاي اعمال شده به آن اعم از صوتي يا تصويري را مشاهده کنيد.

filter ها را به دو روش مي‌توانيد به يک کليپ اعمال کنيد:
روش اول که متداول‌ترين و ساده‌ترين روش است و در تمام نرم‌افزارها، استفاده مي‌شود روش Drag & Drop است. ***** را در پالت Effect انتخاب و بر روي کليپ رها کنيد و نگران بخش مرتبط با آن در کليپ نباشيد، Edius به طور خودکار اين عمل را براي شما انجام مي‌دهد و filter را در بخش مناسب قرار مي‌دهد. روش دوم انتخاب کليپ در پنجره Timeline و کليک راست بر روي filter مورد نظر در پالت Effect   و در نهايت اجراي دستور Add to Timeline است.

يکي از filter هاي ويديويي قدرتمند Edius filter Region مي‌باشد که باعث ايجاد يک منطقه انتخاب شده در تصاوير ويديويي مي‌گردد. در پنجره اين filter قدرتمند شما مي‌توانيد از filter هاي ديگر Edius براي ايجاد جلوه‌هاي ويژه در داخل منطقه انتخاب شده يا خارج از آن استفاده کنيد عملکرد اين filter تا حدودي مانند ابزار Selection فتوشاپ مي‌باشد که مي‌تواند بخش‌هايي از تصوير را انتخاب کند متاسفانه اين filter امکان Selection آزاد در اشکال مختلف غير هندسي را ندارد و فقط مي‌تواند کادر انتخابي در اشکال منظم هندسي مانند مستطيل و بيضي داشته باشد.
ديگر filter قدرتمند Edius filter Blend است. اين filter قادر به ترکيب تمام filter هاي Edius در يکديگر در مقادير متفاوت مي‌باشد با استفاده از اين filter مي‌توان مقدار درهم‌آميزي و شفافيت يک افکت را در افکت‌هاي ديگر مشخص نمود. filter هاي تصحيح رنگ و روشنايي Edius نيز بسيار خوب عمل مي‌کنند و محدوده رنگي را به خوبي مي‌شناسند و ترکيبي نسبتا طبيعي در تصوير ايجاد مي‌کنند.
اکنون پيش از معرفي ترانزيشن‌هاي Edius ، دو تمرين ساده با استفاده از filterهاي ويديويي انجام مي‌دهيم.
در تمرين اول از filter Region و در تمرين دوم از filter Chrominance استفاده خواهيم کرد.

پوشاندن چهره
با استفاده از filter Region اجراي اين تکنيک در Edius بسيار ساده است.
ابتدا تصوير را در تراک ويديويي قرار دهيد سپس filter Region را از پوشه
Video Filters انتخاب و بر روي کليپ ويديويي اعمال کنيد. به پالت Information برويد و پنجره تنظيمات filter را باز کنيد. در پنجره پيش‌نمايش filter، کادر نقطه چيني را مشاهده خواهيد کرد( شکل 5) . اين کادر منطقه انتخاب شده (Selected Area) را مشخص مي‌کند. شما مي‌توانيد ابعاد کادر نقطه چين را بصورت درج اعداد در قسمت‌هاي Width و Height تغيير دهيد.البته از ماوس هم مي‌توانيد استفاده کنيد براي اين کار نشانگر ماوس را در لبه‌هاي کادر قرار دهيد و به طرفين بکشيد.

فايل ويديويي Faces ( که دي دي‌وي‌دي اين شماره قرار دارد) تصويري از چند مرد است که پشت ميزي نشسته‌اند. سوژه مورد نظر، فرد سوم است که در حال صحبت کردن مي‌باشد. براي پوشاندن چهره فرد مورد نظر، ابتدا بايد ابعاد کادر نقطه چين را با چهره سوژه تنظيم نماييد. ماوس را در وسط کادر قرار دهيد تا تبديل به آيکون حرکت (Move) شود. سپس کليد چپ ماوس را نگهداشته و کادر نقطه چين را در جاي مناسب، بر روي چهره سوژه قرار دهيد. ابعاد کادر را با استفاده از پارامترهاي
Width و Height يا هندل‌هاي اطراف کادر تنظيم کنيد. سپس به منوي filter برويد و از ليست کشويي، filter Mosaic را انتخاب کنيد. در پنجره مانيتور Timeline تغييرات ايجاد شده را مي‌توانيد مشاهده کنيد.
اگر تنظيمات اوليه filter Mosaic مناسب پروژه شما نبود مي‌توانيد بر روي دکمه Setup کليک کنيد و تنظيمات آن را تغيير دهيد.
filter Region از سه بخش تشکيل شده است: بخش Inside مربوط به تنظيمات پارامترهاي داخل کادر نقطه‌چين، بخش Outside براي ايجاد جلوه‌هاي تصويري در خارج از کادر نقطه چين و بخش Moving Path نيز براي ايجاد حرکت در کادر نقطه‌چين است. گزينه Ellipse در سمت راست پنجره filter باعث تغيير شکل کادر انتخاب به بيضي مي‌شود. گزينه Soft Edge نيز باعث ايجاد نرمي‌ و همواري در لبه‌هاي کادر نقطه‌چين مي‌گردد.
در اين مرحله اگر از ويديو Faces پيش نمايش بگيريد مشاهده خواهيد کرد که کادر انتخاب پس از اندک زماني از روي چهره سوژه خارج مي‌شود علت اين جابجايي، حرکت دوربين و سوژه است. براي تثبيت کردن کادر انتخاب با چهره سوژه، بايد حرکت دوربين را با استفاده از کليد فريم با کادر انتخاب منطبق کنيد. دقت داشته باشيد هر چقدر که حرکت سوژه در تصوير بيشتر باشد براي تثبيت کادر انتخاب از کليد فريم بيشتري بايد استفاده شود نحوه ايجاد کليد فريم در بخش Moving Path به روش زير است:
1ـ ابتدا خط ويرايش  را در ابتداي کليپ قرار دهيد.

 2 ـ در پنجره Region گزينه Moving Path را فعال کنيد و در حاليکه کادر انتخاب بر روي چهره سوژه تنظيم است با استفاده از کليد ADD يک کليد فريم براي نقطه ورودي کليپ تعيين کنيد .

 
3 ـ خط ويرايش را در پنجره Timeline تغيير دهيد تا به نقطه‌اي برسيد که کادر نقطه‌چين از روي سوژه خارج مي‌شود در اين مرحله کادر انتخاب را مجددا بر روي سوژه تنظيم کنيد و با فشردن کليد Add يک کليد فريم ديگر ايجاد کنيد.
4 ـ مجددا خط ويرايش را در Timeline حرکت دهيد تا به نقطه تغيير بعدي برسيد اين روند را مي‌بايست تا انتهاي کليپ انجام دهيد.
اين نکته را همواره بياد داشته باشيد که شروع تغييرات بين دو کليد فريم، هميشه از کليد فريم اول آغاز مي‌شود تا به کليد فريم دوم برسد به همين دليل گاهي مواقع در طول مسير بين دو کليد فريم، سوژه شما ممکن است از کادر انتخاب خارج شود بنابراين در چنين مواقعي لازم است براي کنترل تغييرات مسير از کليد فريم‌هاي بيشتري استفاده شود و به گونه‌اي تنظيم شوند که شروع تغييرات با حرکت دوربين هماهنگ باشد. مثلا فرض کنيد در يک ويديوي سه ثانيه، حرکت دوربين از ثانيه دو آغاز مي‌شود و تا ثانيه سه ادامه دارد و دوربين بين زمان صفر تا دو، کاملا ساکن است اگر در اين حالت شما دو کليد فريم در ابتداي و انتهاي کليپ
( فريم 1 و فريم 2:24 ) قرار دهيد حرکت کادر نقطه‌چين از فريم يک آغاز مي‌شود در حاليکه در ويديوي اصلي تا شروع ثانيه دو، حرکتي در تصوير وجود ندارد در اين حالت براي تثبيت حرکت کادر انتخاب با دوربين، بايد از سه کليد فريم استفاده نمود، کليد فريم اول در نقطه شروع، کليد فريم دوم در زمان دو ثانيه که آغاز شروع حرکت است و کليد فريم سوم بايد در انتهاي کليپ ايجاد شود. تنظيمات کليد فريم‌هاي اول و دوم بايد يکسان باشد تا تغييري در بين اين کليد فريم‌ها مشاهده نشود در اين حالت حرکت کادر انتخاب از کليد فريم دوم آغاز مي‌شود که همزمان با شروع حرکت دوربين نيز مي‌باشد.


جدا کردن رنگ در تصاوير
در اين تمرين ما روش جدا سازي يک رنگ يا طيفي از يک رنگ را در تصاوير ثابت يا متحرک آموزش مي‌دهيم از آنجا که رديابي و تشخيص يک رنگ در تصاوير متحرک فرآيند پيچيده‌اي دارد و به عواملي مانند نور، حرکت جسم، مقدار سايه‌ها و غيره ... بستگي دارد لذا لازم است براي کسب نتيجه بهتر موارد زير را در نظر بگيريد.
1 ـ از تصاوير کيفيت بالا مانند DV يا HDV استفاده کنيد تصاوير DVD5 خيلي مناسب نمي‌باشند به دليل اينکه معمولا مقدار Video Bitrate اين گونه تصاوير زير 6000 مي‌باشند.
2 ـ رنگ کليدي يا Key Color را بر روي رنگ‌هاي يکدست و خالص قرار دهيد مثلا رنگ قرمز (R=255, G=0, B=0) يا آبي (R=0, G=0, B=255) و از رنگ‌هاي ترکيبي مانند زرد (R=255, G=255, B=0) کمتر استفاده کنيد.
3 ـ سوژه‌اي را در تصوير انتخاب کنيد که داراي حرکت يکنواخت و نرم باشد. حرکات تند و سريع مانع از رديابي دقيق رنگ‌ها مي‌شوند.
filterي را که ما مي‌خواهيم براي اين تمرين استفاده کنيم filter Chrominance است. اين filter براي جداسازي و تفکيک يک رنگ در تصاوير از رنگ‌هاي ديگر بکار مي‌رود. عملکرد اين filter تا حدودي شبيه filter Region است. رنگ تفکيک شده مانند يک منطقه انتخاب شده مي‌ماند که مي‌توان داخل يا خارج آن را با ديگر filter هاي Edius پوشش داد.
filter Chrominance را از پوشه Video Filter در پالت Effect انتخاب کنيد و به فايل ويديويي Football اعمال کنيد. در اين تمرين مي‌خواهيم رنگ پيراهن داور را نگه داشته و باقي تصوير را سياه و سفيد کنيم .

به پالت Information برويد و پنجره تنظيمات filter را باز کنيد. در سمت چپ پنجره filter چهار روش انتخاب رنگ وجود دارد. روش اول Color Picker است که براي انتخاب يک رنگ مشخص در تصوير به کار مي‌رود. بقيه روش‌ها که به ترتيب Ellipse، Fan، Rectangleناميده مي‌شوند  براي انتخاب و تفکيک کردن طيفي از رنگ‌ها استفاده مي‌شوند.


براي انتخاب و جداسازي رنگ پيراهن داور، ابزار Color Picker را انتخاب کنيد و بر روي قسمتي از پيراهن که رنگ آن مشخص تر است کليک کنيد تا نمونه رنگ آن برداشته شود رنگي که به اين صورت در پنجره filter مشخص مي‌شود رنگ کليدي يا Key Color ناميده مي‌شود و با رنگ سفيد در برنامه مشخص مي‌گردد. براي مشاهده Key Color گزينه Show Key را فعال کنيد. قسمت‌هاي مشکي، بيانگر بخش‌هاي انتخاب نشده تصوير مي‌باشند که به نام Outside در پنجره filter مشخص مي‌شوند. خطوط خاکستري نيز منطقه مشترک بين دو ناحيه سفيد و سياه را مشخص مي‌کند که به نام Edge در پنجره filter مشخص شده است  . هر چه تضاد بين منطقه سياه و سفيد بيشتر باشد و خطوط خاکستري کمتري در تصوير باشد تفکيک و جداسازي رنگ به نحوه مطلوب تري انجام مي‌شود.

اگر منطقه سفيد از محدوده سوژه خارج شده باشد و در قسمت‌هاي ديگر تصوير نيز مشاهده شود بيانگر عدم انتخاب دقيق رنگ مي‌باشد شايد لازم باشد که مرحله انتخاب رنگ دوباره تکرار شود تا نتيجه بهتري حاصل شود در صورتي که به نتيجه دلخواه نرسيديد بايد از ديگر ابزارهاي انتخاب رنگ استفاده کنيد.
بخش Color/Luminance براي تنظيمات دقيق‌تر Key Color مي‌باشد پارامتر Base باعث افزايش يا کاهش دامنه رنگ انتخاب شده مي‌شود و پارامتر Range نيز محدوده ناحيه Key Color را مشخص مي‌کند. بايد پارمترها را به دقت تغيير دهيد تا به بهترين نتيجه ممکن برسيد. تنظيماتي را که ما براي اين تمرين در بخش Color/Luminance وارد کرديم در  نشان داده شده است.


اکنون به بخش Effect برويد و در کادر Outside filter Monotone را انتخاب کنيد پارامتر Show Key را غيرفعال کنيد تا اثر افکت را در تصوير مشاهده کنيد.

مهمترين فاکتور filter chrominance انتخاب درست رنگ است. هر چقدر که انتخاب رنگ دقيق‌تر باشد مراحل جداسازي بهتر انجام مي‌شود بنابراين شايد لازم باشد Color Picker را در نقاط مختلف رنگ امتحان کنيد تا به بهترين رنگ براي نمونه‌برداري برسيد. در صورتي که بخواهيد بيش از يک رنگ را در تصوير نگه داريد بايد از ديگر ابزارهاي انتخاب مانند Ellipse Selection استفاده کنيد. اين ابزارها محدوده‌اي از رنگ‌ها را به عنوان Key Color انتخاب مي‌کنند و عملکرد بهتري بر روي رنگ‌هاي ترکيبي دارند.
در قسمت دوم تمرين ما براي نگه داشتن رنگ لباس بازيکنان و سياه و سفيد کردن رنگ چمن از ابزار Fan Selection استفاده کرديم. از آنجا که دو نوع رنگ سبز در زمين چمن مشاهده مي‌شود محدوده ابزار Fan Selection را در نواحي سبز کم رنگ و پر رنگ قرار داديم.

مشکلي که وجود دارد رنگ سبز موجود در شماره و پيراهن بازيکنان است که همراه با رنگ سبز چمن از تصوير جدا مي‌شود. براي اينکه رنگ سبز شماره و پيراهن، تغيير نکند بايد محدوده آن را از بخش تاثيرات filter خارج کنيد بهترين روش براي اجراي اين تمرين Rotoscope کردن بازيکنان در برنامه‌هاي Compositing است. از آنجا که برنامه‌هاي تدوين قادر به Rotoscope کردن تصاوير نيستند نمونه بسيار ساده آن را با filter Region بر روي شماره پيراهن انجام مي‌دهيم.
filter Region را به فايل Football اضافه کنيد و کادر نقطه‌چين را در اطراف شماره پيراهن تنظيم کنيد  . بر اساس حرکت بدن بازيکن، کليد فريم تعريف کنيد تا در تمام زمان کليپ، کادر نقطه چين را بر روي پيراهن داشته باشيد.


در پنجره filter Region به بخش Outside برويد و filter Chrominance را به منطقه بيروني کادر نقطه‌چين اعمال کنيد. اکنون مي‌توانيد تنظيمات Chrominance را بدون نگراني از تاثير آن بر روي رنگ شماره انجام دهيد. پس از تنظيم دقيق Key Color به بخش Inside filter Chrominance برويد و filter Monotone را انتخاب کنيد .


نکته: در اين تمرين 2بار از filter Region استفاده کرديم. يکبار براي شماره 20 و بار دوم براي شماره پيراهن 9 .